Đông cứng khớp vai, còn được gọi là hội chứng vai đông cứng (frozen shoulder), là một tình trạng phổ biến nhưng ít được chú ý, đặc biệt trong giai đoạn đầu. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về đông cứng khớp vai, dấu hiệu, nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa
Đông cứng khớp vai là gì? Có nguy hiểm không?
Đông cứng khớp vai là tình trạng viêm và dày lên của bao khớp vai, dẫn đến hạn chế cử động và gây đau đớn. Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như chải tóc, mặc quần áo, hay nâng vật nhẹ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người mắc hội chứng này chiếm khoảng 2-5% dân số toàn cầu, đặc biệt phổ biến ở những người trên 40 tuổi và nữ giới.
Đông cứng khớp vai có nguy hiểm không?
Đông cứng khớp vai (hội chứng vai đông cứng) không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Tình trạng này làm hạn chế tầm vận động của khớp vai, gây đau đớn và khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như chải tóc, mặc quần áo, hoặc nâng vật nhẹ. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển dẫn đến mất chức năng vai hoàn toàn.
Ngoài ra, việc khớp vai bị đông cứng kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như teo cơ, tổn thương dây chằng, hoặc gây áp lực lên các khớp và cơ xung quanh, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh cơ xương khớp khác. Đặc biệt, ở những người có bệnh lý nền như tiểu đường hoặc tim mạch, đông cứng khớp vai thường tiến triển nặng hơn và khó phục hồi.
Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, hội chứng này cần được phát hiện sớm và điều trị đúng cách để tránh những hậu quả lâu dài, cải thiện khả năng vận động và giảm đau đớn cho người bệnh. Hãy chú ý đến các dấu hiệu bất thường và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.
Dấu hiệu của đông cứng khớp vai
Các triệu chứng của đông cứng khớp vai thường tiến triển qua ba giai đoạn:
1. Giai đoạn đầu (Freezing stage)
– Thời gian: 6-9 tháng.
– Dấu hiệu: Đau vai, đặc biệt khi di chuyển hoặc vào ban đêm. Đau thường tăng dần và có thể lan ra cánh tay.
2. Giai đoạn cứng (Frozen stage)
– Thời gian: 4-6 tháng.
– Dấu hiệu: Cử động vai bị hạn chế nghiêm trọng. Người bệnh gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác đơn giản. Đau có thể giảm nhưng cứng khớp ngày càng rõ rệt.
3. Giai đoạn phục hồi (Thawing stage)
– Thời gian: 6 tháng – 2 năm.
– Dấu hiệu: Dần dần cải thiện tầm vận động vai. Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách, chức năng vai có thể không phục hồi hoàn toàn.
Xem thêm: Thoát vị đĩa đệm cột sống, nguyên nhân và điều trị
Nguyên nhân dẫn đến đông cứng khớp vai
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đông cứng khớp vai bao gồm:
1. Chấn thương hoặc phẫu thuật
Người từng gặp chấn thương vai hoặc trải qua phẫu thuật có nguy cơ cao phát triển hội chứng này. Sau chấn thương, việc bất động vai trong thời gian dài có thể gây dính bao khớp.
2. Bệnh lý liên quan
Các bệnh lý như tiểu đường, bệnh tim mạch, Parkinson, hay cường giáp đã được chứng minh là yếu tố nguy cơ. Theo một nghiên cứu của Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM, 20% người bị đông cứng khớp vai có tiền sử tiểu đường.
3. Tuổi tác và giới tính
Đông cứng khớp vai phổ biến hơn ở độ tuổi từ 40-60 và thường xảy ra ở nữ giới do thay đổi nội tiết tố.
4. Lối sống và công việc
Những người làm việc văn phòng hoặc ít vận động có nguy cơ cao hơn vì khớp vai ít được sử dụng và linh hoạt.
Phương pháp điều trị và phục hồi bệnh đông cứng khớp vai
Điều trị đông cứng khớp vai cần kết hợp nhiều phương pháp để giảm đau, phục hồi tầm vận động và ngăn ngừa tái phát.
Điều trị không phẫu thuật
1. Vật lý trị liệu (Physiotherapy)
Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị hiệu quả nhất, giúp khớp vai lấy lại tầm vận động và giảm cơn đau.
– Bài tập kéo giãn (Stretching exercises): Các động tác kéo giãn nhẹ nhàng như vung cánh tay, kéo vai bằng khăn hỗ trợ tăng tính linh hoạt cho khớp.
– Tăng cường cơ bắp (Strengthening exercises): Sau khi giảm cứng khớp, các bài tập với dây đàn hồi hoặc tạ nhỏ sẽ giúp phục hồi sức mạnh.
– Liệu pháp nhiệt và điện xung: Sử dụng nhiệt nóng, lạnh hoặc kích thích điện để giảm đau, giảm viêm, cải thiện lưu thông máu.
2. Dùng thuốc (Medication)
+ Thuốc giảm đau không kê đơn: Paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau hiệu quả.
+ Thuốc kháng viêm: Nhóm NSAIDs (như diclofenac, naproxen) giúp giảm viêm, hỗ trợ điều trị trong giai đoạn đầu.
+ Tiêm corticosteroid: Trong trường hợp đau nặng, bác sĩ có thể chỉ định tiêm steroid trực tiếp vào khớp vai để giảm viêm và cải thiện vận động. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên áp dụng ngắn hạn.
3. Chườm nóng/lạnh (Heat and cold therapy)
+ Chườm lạnh: Giảm sưng và đau, đặc biệt trong giai đoạn đầu.
+ Chườm nóng: Giúp thư giãn cơ bắp và tăng cường lưu thông máu trong giai đoạn phục hồi.
Điều trị phẫu thuật
Phẫu thuật thường là giải pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả sau 6-12 tháng.
1. Phẫu thuật nội soi (Arthroscopic surgery)
Phương pháp này giúp loại bỏ mô sẹo hoặc cắt bao khớp bị dính, từ đó cải thiện tầm vận động vai. Ưu điểm là ít xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh.
2. Mở rộng khớp (Manipulation under anesthesia)
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện kéo giãn khớp vai dưới gây mê để cải thiện khả năng vận động. Tuy nhiên, phương pháp này có rủi ro tổn thương dây chằng.
Phương pháp hỗ trợ và thay thế
1. Xoa bóp, bấm huyệt (Massage therapy)
Xoa bóp và bấm huyệt giúp giảm căng cứng cơ và cải thiện lưu thông máu, từ đó hỗ trợ giảm đau và phục hồi khớp vai.
2. Thảo dược dân gian
Một số bài thuốc dân gian từ ngải cứu, gừng, nghệ có tác dụng giảm viêm và tăng cường tuần hoàn máu. Tuy nhiên, các phương pháp này nên được sử dụng kết hợp với liệu pháp y học hiện đại.
3. Yoga và pilates
Các bài tập yoga hoặc pilates nhẹ nhàng giúp duy trì sự linh hoạt của khớp và tăng cường sức mạnh cho các cơ quanh khớp vai.
Quá trình phục hồi chức năng
1. Giai đoạn đầu (Giảm đau và viêm)
Tập trung vào giảm đau bằng thuốc, chườm lạnh, và bài tập nhẹ nhàng để tránh tình trạng cứng khớp thêm
2. Giai đoạn giữa (Tăng cường vận động)
Bổ sung các bài tập tăng tầm vận động như động tác vung tay, động tác tập luyện với khăn.
3. Giai đoạn cuối (Tăng cường sức mạnh và phục hồi hoàn toàn)
+ Thực hiện các bài tập kháng lực để tăng cường sức mạnh.
+ Tập luyện theo chế độ cụ thể dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu.
Những lưu ý và cách phòng ngừa đông cứng khớp vai
Để phòng ngừa đông cứng khớp vai hiệu quả, bạn cần duy trì thói quen vận động thường xuyên, tập luyện các bài tập vai nhẹ nhàng như xoay vai, kéo giãn hoặc tham gia các môn thể thao như yoga, bơi lội để giữ cho khớp vai linh hoạt. Đặc biệt, nếu gặp chấn thương hoặc sau phẫu thuật, bạn nên bắt đầu vật lý trị liệu sớm và tránh bất động vai quá lâu để ngăn ngừa tình trạng cứng khớp.
Bên cạnh đó, việc kiểm soát tốt các bệnh lý nền như tiểu đường, tăng huyết áp hay cường giáp cũng rất quan trọng vì đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ đông cứng khớp vai. Duy trì lối sống lành mạnh, chú ý tư thế khi làm việc, tránh mang vác nặng và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giảm áp lực lên khớp vai.
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu, hãy bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D như sữa, cá hồi, rau xanh, và các thực phẩm chống viêm như nghệ, gừng. Đồng thời, uống đủ nước mỗi ngày để duy trì hoạt động của dịch khớp. Ngoài ra, thăm khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp phát hiện và can thiệp kịp thời nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở khớp vai.
Cuối cùng, việc giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài bằng cách thực hiện thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn khác sẽ hỗ trợ giảm nguy cơ mắc bệnh. Hãy bắt đầu ngay từ hôm nay để bảo vệ sức khỏe khớp vai và duy trì chất lượng cuộc sống.
Kết luận
Đông cứng khớp vai là một tình trạng không hiếm gặp và có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bạn hoàn toàn có thể phục hồi và ngăn ngừa tái phát. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và tìm đến sự tư vấn từ bác sĩ khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào bất thường.
Hy vọng bài viết này của Glucanxi đã cung cấp cho bạn thông tin hữu ích để chăm sóc sức khỏe khớp vai một cách hiệu quả!
